Home > Onderwijs begrippen > Zelfstandigheid
Zelfstandigheid
Wat is zelfstandigheid?
Zelfstandigheid is het vermogen van een leerling om taken uit te voeren, beslissingen te nemen en problemen op te lossen zonder directe hulp van anderen. In het onderwijs betekent dit dat leerlingen verantwoordelijkheid nemen voor hun werk, initiatief tonen en zelf keuzes durven maken. Zelfstandigheid is een belangrijk aspect van de sociaal-emotionele ontwikkeling en bevordert het zelfvertrouwen en de motivatie om te leren.
Ontwikkeling van zelfstandigheid
Zelfstandigheid ontwikkelt zich stap voor stap, vanaf jonge leeftijd. In het basisonderwijs kunnen kinderen bijvoorbeeld zelfstandig aan een taak beginnen of hun spullen opruimen. In het voortgezet onderwijs groeit dit door naar plannen, doelen stellen en reflecteren op eigen leerprocessen. De mate van zelfstandigheid hangt samen met factoren als leeftijd, zelfbeeld, executieve functies en de ondersteuning vanuit de leerkracht of mentor.
Zelfstandigheid stimuleren in de klas
Onderwijsprofessionals kunnen zelfstandigheid bevorderen door:
- leerlingen keuzes te geven in opdrachten of werkvormen,
- structuur te bieden in combinatie met ruimte voor eigen initiatief,
- leerstrategieën expliciet aan te leren,
- fouten te benaderen als leerkansen.
Ook het werken aan zelfvertrouwen en probleemoplossend vermogen draagt bij aan een stevige basis voor zelfstandig functioneren.