Home > Onderwijs begrippen > Reflecteren

Reflecteren

Wat is reflecteren?

Reflecteren is het bewust terugkijken op eigen handelen, denken en voelen, met als doel hiervan te leren. Door te reflecteren krijg je inzicht in je gedrag, overtuigingen, sterke punten en ontwikkelpunten. Reflectie vindt plaats op verschillende niveaus:
  • Handelingsniveau: wat deed ik en waarom?
  • Normatief niveau: wat vind ik daarvan, op basis van waarden en normen?
  • Persoonlijk niveau: wie ben ik in deze situatie?

Reflecteren in het onderwijs

Binnen het onderwijs is reflecteren belangrijk voor zowel leerlingen als onderwijsprofessionals. Het draagt bij aan persoonlijke groei, zelfinzicht en eigenaarschap over het leerproces. Reflectie helpt leerlingen niet alleen om fouten te begrijpen, maar ook om successen te herhalen en bewust keuzes te maken in hun aanpak. Reflecteren sluit nauw aan bij metacognitie, omdat beide processen draaien om nadenken over leren en handelen.

Reflecteren binnen leerlingbegeleiding

In het kader van leerlingbegeleiding is reflectie een belangrijk middel om leerlingen te helpen bij hun ontwikkeling. Door reflectieve vragen te stellen, kunnen begeleiders leerlingen stimuleren om:
  • Na te denken over hun leerproces en gedrag
  • Verantwoordelijkheid te nemen voor hun keuzes
  • Nieuwe doelen te formuleren
Reflecteren wordt vaak ingezet binnen mentoruren, coachgesprekken of bij het opstellen van een ontwikkelingsperspectief (OPP). Het draagt bij aan zelfregulatie en helpt leerlingen om eigenaarschap te ontwikkelen over hun leer- en groeiproces.

Reflectie en passend onderwijs

Binnen passend onderwijs biedt reflectie ruimte voor maatwerk. Leerlingen kunnen zelf aangeven wat voor hen werkt, waar zij moeite mee hebben en waarin zij zich willen ontwikkelen. Dit maakt de begeleiding persoonlijker, effectiever én motiverender.