Convergente differentiatie is een vorm van differentiatie waarbij leerlingen op hun eigen niveau werken, maar uiteindelijk allemaal toewerken naar hetzelfde leerdoel. Deze aanpak wordt veel gebruikt in het primair en voortgezet onderwijs en is gericht op het bevorderen van gelijke onderwijskansen, zonder het maatwerk uit het oog te verliezen.
Wat houdt convergente differentiatie in?
Bij convergente differentiatie passen leerkrachten hun instructie en begeleiding aan op de verschillen tussen leerlingen, maar sturen ze wel op een gemeenschappelijk einddoel. Dit betekent dat leerlingen tijdelijk op een verschillend tempo of niveau werken, bijvoorbeeld door extra instructie of verdiepingsopdrachten, maar dat ze uiteindelijk allemaal hetzelfde minimumdoel behalen. Deze aanpak helpt leerkrachten structuur te behouden in hun lessen en de voortgang van alle leerlingen te monitoren.
Voordelen van convergente differentiatie
Convergente differentiatie biedt een balans tussen maatwerk en groepsgericht onderwijs. Het voorkomt dat leerlingen uitvallen of overvraagd worden, doordat iedereen de benodigde ondersteuning krijgt om het leerdoel te bereiken. Daarnaast helpt het docenten om effectief te plannen en te evalueren, omdat de focus ligt op één gezamenlijk eindresultaat.
Verschil met divergente differentiatie
Een belangrijk onderscheid is het verschil met divergente differentiatie. Bij die aanpak werken leerlingen aan verschillende leerdoelen, afgestemd op hun individuele niveau en mogelijkheden. Dit betekent meer maatwerk, maar ook meer variatie in eindniveaus. Convergente differentiatie daarentegen biedt meer uniformiteit in resultaten, wat handig kan zijn bij toetsing en rapportage.
Toepassing in de praktijk
In de praktijk wordt convergente differentiatie vaak toegepast met het directe instructiemodel: eerst krijgt de hele klas instructie, daarna wordt gewerkt met verlengde instructie voor wie dat nodig heeft, en verrijking voor snellere leerlingen. Zo kan elke leerling op eigen tempo werken, maar blijft het einddoel gelijk.