Home > Onderwijs begrippen > Concentratie

Concentratie

Wat is concentratie?

Concentratie is het vermogen om de aandacht gedurende een bepaalde tijd doelgericht te richten op een taak, persoon of prikkel. In het onderwijs is concentratie essentieel voor leren: het stelt leerlingen in staat om instructies op te volgen, lesstof te verwerken en opdrachten af te maken zonder voortdurend afgeleid te raken.

Ontwikkeling van concentratievermogen

Concentratie ontwikkelt zich vanaf jonge leeftijd en neemt geleidelijk toe. Jonge kinderen kunnen zich vaak maar enkele minuten achter elkaar focussen, terwijl oudere leerlingen langere perioden geconcentreerd kunnen werken. Het vermogen om de aandacht vast te houden hangt sterk samen met executieve functies zoals inhibitie, taakinitiatie en werkgeheugen.

Factoren die concentratie beïnvloeden

Er zijn veel factoren die invloed hebben op het concentratievermogen van leerlingen:

• motivatie en interesse in de taak,
• slaap, voeding en beweging,
• de hoeveelheid prikkels in de leeromgeving,
• emotionele toestand of stress,
• onderliggende concentratieproblemen of aandachtsstoornissen zoals ADHD.

Concentratie in de klas stimuleren

Als leerkracht kun je het concentratievermogen van leerlingen ondersteunen door:

• duidelijke routines en taakstructuren aan te bieden,
• de leeromgeving te prikkelarm te maken waar nodig,
• taken op te delen in overzichtelijke stappen,
• gebruik te maken van visuele ondersteuning,
• leerlingen te leren hoe ze leerstrategieën kunnen toepassen.

Wanneer is er sprake van een probleem?

Ieder kind is wel eens afgeleid, maar wanneer concentratieproblemen structureel zijn en het leerproces belemmeren, kan er sprake zijn van concentratieproblemen. Deze kunnen op zichzelf staan, maar ook voorkomen in combinatie met ontwikkelingsstoornissen zoals ADHD.

Een goed pedagogisch klimaat, heldere verwachtingen en een aanpak op maat kunnen helpen om de concentratie van leerlingen te verbeteren en problemen vroegtijdig te signaleren.