Autonome motivatie is een vorm van motivatie waarbij leerlingen of studenten handelen vanuit intrinsieke interesse of persoonlijke waarde. In tegenstelling tot gecontroleerde motivatie, waarbij gedrag gestuurd wordt door externe druk of beloning, komt autonome motivatie voort uit een gevoel van keuzevrijheid en zelfverwezenlijking. Deze motivatievorm wordt binnen het onderwijs als essentieel beschouwd voor duurzame leerprestaties en welzijn van leerlingen.
De term autonome motivatie verwijst naar motivatie die ontstaat wanneer iemand iets doet omdat hij of zij dat zelf wil, interessant vindt of belangrijk acht. Het begrip is afkomstig uit de zelfdeterminatietheorie (SDT), ontwikkeld door Deci en Ryan, waarin wordt gesteld dat mensen drie psychologische basisbehoeften hebben: autonomie, competentie en verbondenheid. Wanneer aan deze behoeften voldaan wordt, neemt de autonome motivatie toe.
Onderzoek toont aan dat autonome motivatie leidt tot diepgaand leren, betere schoolprestaties en meer doorzettingsvermogen. Leerlingen die autonoom gemotiveerd zijn, voelen zich eigenaar van hun leerproces en zijn daardoor actiever betrokken. Dit bevordert niet alleen de cognitieve ontwikkeling, maar ook het welzijn en de sociaal-emotionele groei. Voor docenten en schoolleiders is het stimuleren van autonome motivatie dus van groot belang voor het creëren van een positieve en productieve leeromgeving.
Autonome motivatie kan worden gestimuleerd door leerlingen keuzevrijheid te geven, betekenisvolle leerdoelen te stellen en een ondersteunende relatie aan te gaan. Belangrijk is dat leraren inspelen op de interesses en behoeften van leerlingen, ruimte bieden voor eigen inbreng en feedback geven die gericht is op groei. Daarnaast draagt een positieve en veilige schoolcultuur bij aan het versterken van het gevoel van autonomie.
Kortom, autonome motivatie vormt de basis voor gemotiveerd, zelfstandig en betrokken leren. Door in te zetten op autonomie-ondersteunend onderwijs, kunnen scholen bijdragen aan blijvende leerresultaten en het welzijn van leerlingen bevorderen.